Ngày 25/03/2025, Bộ Tài chính đã công khai và đăng tải dự thảo số 1 Nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước. Tiếp nối Quyết định số 232/QĐ-TTg phê duyệt đề án thành lập và phát triển thị trường carbon tại Việt Nam ngày 24/01/2025, Nghị định này đánh dấu một bước quan trọng trong nỗ lực của Việt Nam nhằm giảm phát thải khí nhà kính và thực hiện các cam kết quốc tế về biến đổi khí hậu nhằm khuyến khích các doanh nghiệp và tổ chức giảm phát thải khí nhà kính một cách hiệu quả về chi phí.

Dự thảo Nghị định sẽ tạo ra một thị trường cho phép mua bán các hàng hóa về phát thải khí nhà kính, bao gồm hạn ngạch phát thải và tín chỉ carbon. Phạm vi điều chỉnh của Nghị định này bao gồm các hướng dẫn về hoạt động giao dịch, lưu ký và thanh toán hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon trên sàn giao dịch trong nước.

Đối tượng áp dụng

Dự kiến, các đối tượng tham gia giao dịch bao gồm:

• Các doanh nghiệp thuộc danh mục kiểm kê khí nhà kính  theo Quyết định 13/2024/QĐ-TTg ngày 13/08/2024 có khả năng sẽ là đối tượng tham gia chính.
• Các doanh nghiệp sở hữu tín chỉ carbon từ các dự án giảm phát thải theo các cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ carbon trong nước và quốc tế;
• Tổ chức và cá nhân khác có liên quan đến hoạt động đầu tư, kinh doanh hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon trên thị trường;
• Các ngân hàng thương mại với vai trò hỗ trợ thanh toán các giao dịch;
• Các công ty chứng khoán được đề xuất làm trung gian hỗ trợ giao dịch; và
• Các tổ chức, cá nhân khác có liên quan.

Hàng hóa giao dịch

Hàng hóa giao dịch trên thị trường này sẽ bao gồm hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon. Các loại hàng hóa này phải được Bộ Nông nghiệp và Môi trường xác nhận và ghi nhận trên hệ thống đăng ký quốc gia (đang được xây dựng) trước khi được đưa vào giao dịch. Văn bản cũng quy định quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của các đối tượng tham gia giao dịch, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ Chứng khoán Việt Nam (VSDC), các ngân hàng thương mại và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội, các nguyên tắc lưu ký, ký gửi, rút và chuyển khoản hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon.

Nguyên tắc giao dịch

Việc giao dịch trên sàn carbon phải đảm bảo công bằng, công khai, minh bạch, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các chủ thể tham gia thị trường. Các tổ chức, cá nhân tham gia thị trường cần tìm hiểu kĩ về quy định pháp luật, thông tin hàng hóa và tự chịu trách nhiệm đối với quyết định của mình.  Mặc dù các hành vi bị nghiêm cấm đã được liệt kê, nhưng thông tin chi tiết về các chế tài xử phạt cụ thể cho các hành vi vi phạm này chưa được đề cập rõ.

Hiệu lực của văn bản

Nghị đính dự kiến có hiệu lực thi hành ngày 01/06/2025 và việc vận hành thí điểm các sàn giao dịch carbon cũng bắt đầu từ thời điểm này cho đến hết năm 2028. Sau giai đoạn thí điểm, dự kiến từ năm 2029, các sàn giao dịch carbon sẽ được vận hành chính thức trên toàn quốc và chuẩn bị kết nối với thị trường carbon trong khu vực và trên thế giới.

Các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước nghiên cứu, đóng góp ý kiến tại đây